Het werk van zijn handen

Cor Baljeu vroeg oud-ambtsdragers naar hun ervaringen in en met het ambt, naar plezier, moeilijkere momenten en hun ideeën over de toekomst van ambtsdragers. Han Slootweg, van 2015 tot en met 2018 ouderling-kerkrentmeester in de Jeruzalemkerk, Wout Sleijster was van 2012 tot 2020 ouderling public relations voor de Sionskerk en Theo Zijlstra van de Hoofdhof noemt zich ‘manusje van alles’: de afgelopen twaalf jaar heeft hij verschillende functies gehad, waarvan de laatste vier jaar als wijkouderling.

Geen kerk zonder werk. Geen kerk zonder handen. Geen kerk zonder bestuurlijke verantwoordelijkheid. Bij afscheid van ambtsdragers kan Psalm 90 vers 8 gezongen worden. De laatste zinnen verwijzen naar het werk dat zij in een vier-, acht- of twaalfjarige termijn hebben gedaan. Het klinkt als een roep, bijna als een smeekgebed: … bevestig wat de hand heeft opgevat, het werk van onze hand, bevestig dat.
Voelen ambtsdragers zich bevestigd? Hoe kijken ze terug op hun periode dat ze bestuurlijke verantwoordelijkheid droegen en werkten voor de kerk? Bij het handen schudden na bevestiging hoor je vaak: ‘nou, sterkte hoor, veel wijsheid!’
Het klinkt zo zwaar! Ooit zei een zojuist bevestigde kerkrentmeester mij na de handschudding: ‘waar ben ik aan begonnen?’ Hij zei dat weliswaar met een knipoog, maar toch. Sindsdien vraag ik de gemeente na bevestiging de zojuist bevestigde ambtsdragers veel plezier in het ambt toe te wensen.

Bevestiging van het werk
Theo droeg zijn verantwoordelijkheid in de jaargesprekken met de predikant, en ook enkele moeilijke gesprekken bij conflicten met of tussen gemeenteleden. Zelfs heeft hij – bij afwezigheid van een jeugdouderling – bijgedragen aan het aanstellen van een jeugdwerker. Dat dit lukte, gaf een gevoel van bevestiging van het werk. Hij nam ook deel aan de fusie tussen de Hoofdhof en de Emmaüskerk in Berkum, helaas is dat niet gelukt.
Wout voelde de waardering, als oud-journalist, door de inhoud van zijn functie: ouderling PR. Van belang voor de nieuwe dynamiek van de Sionskerk die in werd gezet: buiten het kerkgebouw treden, missionair. Mede door zijn betrokkenheid bij de website en de berichten naar media over bijzondere erediensten en activiteiten, zag hij, dankzij het ouderlingschap met bijzondere taak, de dynamiek van het kerk-zijn groeien.

Het inzichtelijk maken van de financiële huishouding past bij de talenten van Han. Daarvoor heeft hij zich ingezet, dat gemeenteleden er positief op reageerden, ervoer hij als bemoedigend en bevestigend. Maar hij is zich er ook van bewust dat dat niet het doel van kerk-zijn is. Het gaat erom het Evangelie te verkondigen, mensen bij God te brengen en te laten groeien in hun relatie met Hem. En dat vervolgens uit te stralen naar en te delen met de omgeving. “Aan dat doel heb ik als ouderling-kerkrentmeester dienstbaar willen en mogen zijn.”

Plezier in het werk
Wout denkt met veel plezier terug aan de Bijbel- en Kunstdiensten, de Kliederkerk voor de allerjongsten en hun ouders. Bijzonder waren de diverse tentoonstellingen in de kerk, zelfs met landelijke uitstraling, zoals bij de grote expositie met werken van Chagall. Ook de foodtruck ‘Knabbelen’ en de gesprekswagen ‘Babbelen’ in de wijk trokken landelijk aandacht.
Han is feitelijk en zakelijk ingesteld, het delen van gevoelens en emoties is niet zijn sterkste kant. Juist daarom heeft hij het gesprek in de kerkenraad altijd ervaren als verrijkend, verdiepend en vernieuwend, waarbij zijn nuchtere inbreng werd gewaardeerd.
Theo heeft veel plezier in het spelen met taal. Een toespraak houden of een liedtekst schrijven bij afscheid van ambtsdragers of organisten is aan hem besteed. “Anderen daarmee in het zonnetje zetten, plezier te bezorgen en zo de mooie dingen van het leven te vieren. Daar is in de kerk ruim plek voor.” Maar ook in de kleine ruimte: het individuele bezoekwerk, de gesprekken over wat het geloof betekent in goede en slechte omstandigheden: “deze geven een diepgang die de mooiste kerkdienst niet bereiken kan.”

Visie op het werk
Han is duidelijk: het is belangrijk om bij het zoeken en benoemen van ambtsdragers oog te hebben voor de kwaliteiten en interesses van potentiële kandidaten. Als van gemeenteleden dingen worden gevraagd die niet bij hen passen, komen zij niet uit de verf en kost dit hen onevenredig veel energie. Daarmee is niemand gediend. Het sluitend maken van de begroting of de huuropbrengsten maximaliseren mogen geen doel op zich worden! Geld is en blijft een middel. Het gaat in de kerk om wezenlijkere zaken. Als kerkrentmeester werkte hij daarom onder het motto: “Het gaat in de kerk niet óm geld – maar het gaat in de kerk ook niet zónder geld.”

‘Zonder kartrekkers kan de kerk niet bestaan’

Het zat Theo wel eens dwars dat hij door de combinatie drukke baan en opgroeiend gezin geen tijd of fut had voor het bezoekwerk. Het is belangrijk om wat dat betreft je eigen grenzen en beperkingen te accepteren en meer te denken vanuit ‘mogen’ dan vanuit ‘moeten’. Enerzijds is hij verrast door de hoeveelheid mensen die vrijwillig werk doen voor de kerk, tegelijk vindt hij het jammer dat mensen vaak terugdeinzen voor het beeld dat ambt van ouderling of diaken met zich meedraagt. Maar zonder kartrekkers kan de kerk niet bestaan. Iedereen kan iets bijdragen in de gemeente van Christus. Hij roept op: “Hou je talenten niet voor jezelf en begraaf ze ook niet onder je eigen bescheidenheid!”

Wout relativeert het werk: ouderling zijn is niet belangrijker dan de rol van welk ander kerklid ook. Iedereen heeft immers vanuit de eigen verantwoordelijkheid binnen en buiten de kerk een rol te vervullen; zoiets als een roeping, ‘in de voetsporen van’. Hij eindigt met de actualiteit: “Heel kort nadat ik in januari 2020 na acht jaar afscheid nam als ouderling, raakten we wereldwijd in de greep van de corona-pandemie. Die raakt ons nu, dikwijls heel pijnlijk. Maar onderweg naar Pasen is er in deze ‘coronawoestijn’ een ongekend uitzicht: Goddank.”

Interview: ds. Cor Baljeu
Dit artikel verscheen in Gaandeweg, u leest het magazine hier.