Geloofsbelijdenis: het heilig vuur waar je van harte ‘ja’ tegen zegt

In de Jeruzalemkerk spreekt Cor Baljeu met zeven van de tien belijdeniskandidaten én ds. Gert-Jan Codée. Tijdens de viering met Pasen zullen een aantal van hen geloofsbelijdenis doen.

Er zijn twee stellen bij die op weg zijn naar hun huwelijk, onder hen iemand die in 2004 al op 17-jarige leeftijd haar geloofsbelijdenis heeft uitgesproken. Samen met haar aanstaande neemt zij deel aan dit traject, “…ook een reflectie op mijn ‘ja’ van toen”. Een vorig jaar getrouwd echtpaar is aanwezig en een student, die volgend jaar in haar studiestad gaat wonen, geloofsbelijdenis is dan een krachtig overgangsmoment. Christien deed tijdens Pinksteren 2019 belijdenis in de Open Kring, zij was toen 42. In dit artikel staat een samenvatting van de brief die ze toen schreef.

Verantwoordelijkheid

Spoedig valt het woord ‘verantwoordelijkheid’. Als er geloof is en er zijn scharniermomenten in je leven, zoals een huwelijk, “… neem dan die stap en zeg ‘ja’ tegen God, beaam je doop en zeg ook ‘ja’ tegen de gemeente”. Hier valt dat woord verantwoordelijkheid, uitgesproken
door een aanstaand echtpaar, dat de kerk ook ervaart als rijke bron van sociale contacten, belangrijk voor deze jonge mensen die hier nog niet zo lang wonen. “Kerk is gewoon een fijne plek!” zegt een van de aanwezigen, “… daar wil ik verantwoordelijkheid nemen”, alsof ze
zegt: … zodat het een fijne plek blijft! Mensen die hun geloofsbelijdenis in de kerk uitspreken weten dat ze ‘ja’ zeggen tegen God, Jezus volgen en naar Zijn Geest willen leven. Dat is zorgdragen voor vrede, gerechtigheid en de Schepping. Kortom, zij weten zich daarmee gesterkt verantwoordelijkheid te nemen en te dragen.

‘Belijdenis doen gaat over verantwoordelijkheid. Mensen die hun geloofsbelijdenis in de kerk uitspreken weten dat ze ‘ja’ zeggen tegen God, Jezus volgen en naar Zijn Geest willen leven. Dat is zorgdragen voor vrede, gerechtigheid en de Schepping.’

Uitstel

Verantwoordelijkheid nemen kan ook betekenen “… ik ga dit traject aan, maar weet ook dat ik dit jaar nog geen belijdenis zal uitspreken. Ik kom uit een andere traditie en laat al het nieuwe op me inwerken, een of twee jaar later kan ook wel!” Een ander zegt: “… uitstelgedrag zit in me, daarom spreek ik juist dit jaar mijn geloofsbelijdenis uit. Geloof is altijd wel in mijn leven aanwezig geweest. En dan komt er een moment daar antwoord op te geven.” Het huwelijk is een goed moment.

Heilig vuur

Het thema ‘heilig vuur’ roept iets plotselings op, bijna een ‘Paulus op weg naar Damascus’-ervaring (Handelingen 9, 3), terwijl het traject naar belijdenis meestal een lange en behoedzame is. Zij die in 2004 belijdenis deed zegt: “… toen was ik jonger, naïever ook, het vlammetje was vuriger. Nu is het wat rustiger, het geloof is er gewoon. Het is meer dan een waakvlam, maar heilig vuur? Noem het middelhoog.”
Het vuur wordt in de Jeruzalemkerk benaderd in een traject aan de hand van het boek Hou(d)vast, neventitel: om vandaag je geloof te belijden. Het boek bespreekt de Drie-enigheid: God de Vader, God de Zoon, God de Heilige Geest. Ds. Codée vraagt hen of dit helpend is en zo ja, hoe?
Dankzij de vraagstelling in het boek komt het geloof dichterbij dan ooit, “… je wordt toenemend bewust dat het een persoonlijke keuze is! Het dwingt je tot nadenken.” Een ander is verrast door de inhoud. Ook hij noemt de diepgang en voegt daar uitdaging aan toe, “… waardoor je er thuis mee verder gaat”. Het boekje neigt tot een rationele benadering, maar gaat weldegelijk ook de diepte in.

Wandelen naar Pinksteren

‘Wie wandelt mee naar Pinksteren?’ zo klonk in januari 2019 de uitnodiging in de Open Kring voor een traject tot geloofsbelijdenis, uitgesproken tijdens eerste Pinksterdag van dat jaar. Pinksteren, het feest waarin Jezus’ leerlingen woorden ontvangen voor het mysterie dat ons met Pasen is geschonken. Zes bijeenkomsten over: wie is Jezus volgens jou? En: wie is Jezus voor jou? Verder: enige protestantse
kerkgeschiedenis, over de sacramenten, de Drie-enigheid aan de hand van de icoon ‘Heilige Drievuldigheid’ van Rublev, deelname aan een bijzondere viering (witte donderdag), over de Bijbel en een ‘Emmaüswandeling’ twee-aan-twee. Dat houdt in: eerst tien minuten in stilte mijmerend over de vraag: ‘Christus betekent gezalfde. Hij is gezalfd en hij zalft, namelijk de wonden van je ziel. Is er in jou een wond die ‘zalf’ behoeft?’ Daarna vijftig minuten daarover in gesprek, eindigend op een horecaterras, om daar het glas te heffen: ‘…l’chaim!’ Dan volgt
er nog één bijeenkomst: de belijdeniskandidaat schrijft thuis een brief over zijn of haar geestelijke zoektocht, eindigend met de uitkomst al dan niet eerste Pinksterdag belijdenis te doen. In de nabijheid van de predikant en de ouderling van Pinksterdienst leest de kandidaat de brief voor.

Verbondenheid

Christien schreef: “In aanloop naar Pinksteren ben ik op zoek geweest om woorden te geven aan mijn geloof. Ik ben gedoopt, heb Gods zegen gevraagd over mijn huwelijk en mijn beide kinderen laten dopen, bewuste keuzes die voor mij ook een bepaalde vanzelfsprekendheid in zich droegen. Een diep gevoel van verbondenheid. Tegelijkertijd ervoer ik een grote verlegenheid als ik woorden probeerde te geven aan mijn geloof. Terwijl ik doorgaans niet om woorden verlegen zit. Woorden dekken voor mij de lading niet. Ze zijn me te groot of juist te plat. Het is ook intiem. Ik ervoer een diep verlangen. Ik wil geloven. Het vertrouwen ervaren dat God mij omsluit. Dit
vertrouwen is er op momenten. Op zo’n moment gaat het niet om prestatie of status, maar ervaar ik dat ik ben waar ik moet zijn en voel ik mij verbonden. Verbondenheid is voor mij belangrijk. Daar zit ook een stuk van mijn angst en mijn verlegenheid in het verwoorden van mijn geloof. Want woorden kunnen verbinden, maar ook verwijderen. Als ze te stevig zijn, duw ik dan mijn niet-religieuze vrienden niet van me af? Als ze niet stevig genoeg zijn, beken ik dan wel voldoende kleur? Zo bekeken is het eigenlijk ook wel een veilige weg geweest om mij wat zoekend op te stellen. In mijn zoeken is het me duidelijk geworden dat geloven te maken heeft met kiezen. Ik wilde de keuze maken belijdenis te doen, mij verbinden aan de traditie, me uitspreken. Hoe mooi is het dan om in mijn zoektocht woorden aangereikt te krijgen? De woorden van de traditie. Bijzonder om te ervaren dat deze woorden mijn woorden niet zijn en ik ze toch volmondig wilde beamen. Omdat het voor mij woorden van verbinding zijn.”

Dit artikel verscheen in Gaandeweg.
Tekst: Cor Baljeu
Groepsfoto: Hans van Eerbeek