‘Alles en iedereen’ telt bij God

Een column van onze diaconaal consulent Wim van Ree

‘Iedereen t€lt’ was de titel van een festival vorig jaar mei in het Academiehuis Grote Kerk. In de Zwolse praktijk bleek en blijkt overigens nog steeds dat hulpverleningsorganisaties in Zwolle elkaar niet altijd even goed kennen of weten te vinden. Dit leidt tot een zekere overlapping en vaak wordt het nodige werk dubbel gedaan. Wat ook jammer is dat die organisaties vaak niet bekend zijn bij degenen voor wie ze het willen doen. Om hier wat verbetering in te brengen, werd het ‘Iedereen t€lt-festival’ georganiseerd. Dit festival was een co-creatie van de gemeente Zwolle en de diaconieën aangesloten bij het Diaconaal Platform Zwolle.

De waarde voor de diaconieën zit hierin dat veel mensen die hulp nodig hebben, die hulp niet altijd goed weten te vinden. Hulp die ze nodig hebben om goed te kunnen functioneren in en mee te doen aan de samenleving. Mensen die niet assertief genoeg zijn en die de weg in het bos van regelingen niet weten te vinden en die niemand hebben om hen de weg te wijzen. Vaak bekruipt deze mensen het gevoel dat ze niet echt meetellen. Diaconaat heeft ook als taak mensen weer terug te brengen in de samenleving. Een beweging die Jezus ook maakte in Zijn tijd. In Lucas 17 geneest Jezus tien melaatsen: mensen die verstoten waren uit hun omgeving, omdat zij ziek waren. Jezus geneest hen, zodat zij weer terug kunnen naar hun leven. Mensen terugbrengen in de samenleving is ook diaconaat.

Taak van het diaconaat is om mensen weer terug te brengen in de samenleving

In de week waarin deze bijdrage is geschreven, is er een rapport verschenen van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) getiteld ’Eigentijdse ongelijkheid’. Hierin constateert het SCP dat er tussen de klassen in Nederland structurele ongelijkheid bestaat. In dit onderzoek heeft men niet alleen gekeken naar zaken als werk, inkomen en opleiding, maar ook met name naar sociale netwerken, gezondheid en zelfvertrouwen. Cok Vrooman, één van de onderzoekers zegt: ‘Het gaat om wie je kent: je sociale netwerk en waar je bij past: je zogenoemde persoonskapitaal. Dat is een combinatie van je gezondheid en aantrekkelijkheid’. Het gaat om ongelijkheid en het niet kunnen deelnemen aan het leven van alledag. Hier lag van oudsher een taak voor de kerk. Toen na de invoering van de Algemene Bijstandswet in 1965 de verzorgingsstaat werd opgebouwd, was de kerk niet meer nodig. Het is nu een uitdaging voor de kerk om in de participatiesamenleving deze rol opnieuw op te pakken. Misschien moet hierbij het dak van de kerk eraf, zodat er frisse lucht en nieuwe zuurstof de kerk doorwaait. Een kerk die is waar de mensen zijn en niet andersom. Die beweging komt langzaam op gang.

Daarbij kan je het gevoel bekruipen dat je het voor niets doet. Armen zullen er altijd zijn, aardbevingsrampen blijven voorkomen, maar ook in je eigen dagelijkse leven voltrekt zich dit patroon. Het kopje dat je gisteren hebt afgewassen, sta je vandaag opnieuw af te wassen, omdat het weer smerig is geworden. Prediker parafraserend: ‘Is alles niet aan de ijdelheid (zinloosheid) onderworpen’?
Daarbij is het goed om opnieuw te wijzen op de schilderijen van de zeven werken van barmhartigheid die in het Rijksmuseum in Amsterdam hangen. Op de schilderijen staan verschillende mensen die hulp verlenen. Eén figuur staat op alle schilderijen: Jezus. Je kunt de houding van Jezus uitleggen als iemand die toezicht houdt. Dat lijkt me wat stigmatiserend. De houding is er een van iemand die erbij is en die juist in de nabijheid van hen verkeert die in Zijn naam het goede doen onder de mensen. Ook geeft dit zin aan het werk van de diaconie en de kerk. Je doet het voor de mensen die je hulp nodig hebben, je doet het voor jezelf, maar bovenal doe je het voor God. Het werk van kerk en diaconie mogen we zo weer terugleggen in Gods hand, waar het veilig is en goed. Dat heeft eeuwigheidswaarde, in de naam van Jezus die de nabije is.

Om hoop, geloof en liefde, om vrijheid en om recht
dat eindelijk geschiede al wat Gij hebt voorzegd:
Uw rijk, Heer, laat het komen, Uw wil alom gedaan,
dan zal aan alle bomen de bloesem opengaan.
(A.F. Troost, melodie ‘Op bergen en in dalen’)